Ποια υπόθεση αφορά η απόφαση του ΣτΕ και ποιο το σκεπτικό του
«Ράπισμα» για τη διοίκηση του Δήμου Θεσσαλονίκης αποτελεί η απόφαση 1583/2023 του Δ’ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας, με την οποία ακυρώνεται ο διαγωνισμός για την παραχώρηση 336 διαφημιστικών ταμπλό στις στάσεις του ΟΑΣΘ.
Σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης, την οποία έφερε στη δημοσιότητα η ιστοσελίδα makthes.gr και η οποία καθαρογράφηκε και αποστέλλεται τις προσεχείς ημέρες στον Δήμο, ο διαγωνισμός ακυρώνεται, ουσιαστικά ως “στημένος”. Συγκεκριμένα, ακυρώνεται επειδή η διακήρυξη περιείχε ειδικό “φωτογραφικό” όρο, ο οποίος περιόριζε τη δυνατότητα συμμετοχής στον διαγωνισμό σε εταιρείες, οι οποίες δραστηριοποιούνται στον χώρο της υπαίθριας διαφήμισης.
Ειδικότερα, με την εν λόγω απόφαση του Δ’ Τμήματος του ΣτΕ (η σχετική διάσκεψη έγινε στις 14 Ιουνίου 2023) ακυρώνεται η απόφαση 647/21.7.2021 της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου Θεσσαλονίκης με την οποία εγκρίθηκε η διακήρυξη του διαγωνισμού, η οποία περιείχε τον επίμαχο “φωτογραφικό” όρο.
Παράλληλα, ακυρώνεται και η απόφαση υπ’ αριθ. 221454/29.9.2021 του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας Θράκης, με την οποία απορρίφθηκε η προσφυγή που είχε υποβάλλει η εταιρεία «ΤΡΟΚΑΝΤΕΡΟ Α.Ε.», η οποία είχε αποκλειστεί από τον διαγωνισμό, ζητώντας την ακύρωση της διακήρυξης.
Ακυρώθηκε επίσης και η υπ’ αριθ. 43/23.11.2021 της Ειδικής Επιτροπής του άρθρου 152 της ΑΔΜΘ η οποία απέρριψε την ένσταση της ίδιας εταιρείας (ΤΡΟΚΑΝΤΕΡΟ Α.Ε.), που ζητούσε να ακυρωθεί η απόφαση του Συντονιστή της ΑΔΜΘ.
Με την επίμαχη απόφαση 647/21.7.2021 της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου Θεσσαλονίκης εγκρίθηκαν οι όροι διακήρυξης για την εκμίσθωση 336 διαφημιστικών ταμπλό στις στάσεις του ΟΑΣΘ για υπαίθρια διαφήμιση. Η σύμβαση ορίσθηκε ότι θα έχει δωδεκαετή διάρκεια, δηλαδή δέσμευε «δυόμιση διοικήσεις» του δήμου, και επιπλέον προέβλεπε την καταβολή μισθώματος περίπου 55.000 ευρώ ετησίως.
Παράλληλα, προέβλεπε την υποχρέωση του αναδόχου να αντικαταστήσει φθαρμένα στέγαστρα στάσεων και να αναλάβει τη συντήρησή τους καθ’ όλη τη διάρκεια ισχύος της σύμβασης.
Ωστόσο, στη διακήρυξη υπήρχε και ένας όρος -στο άρθρο 7, παράγραφος Γ- που απαιτούσε ως προϋπόθεση συμμετοχής στον διαγωνισμό, ο υποψήφιος ανάδοχος, προς απόδειξη της εμπειρίας και της τεχνογνωσίας του, να υποβάλει τουλάχιστον δύο συμβάσεις «με ανάλογου συνολικού μεγέθους αντικείμενο προς την παρούσα δημοπρασία», που έχει καταρτίσει με άλλους δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς ή φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης.
Αυτό πρακτικά σήμαινε ότι δικαίωμα συμμετοχής στον διαγωνισμό θα είχαν μόνο εταιρείες, οι οποίες είχαν εκτελέσει ανάλογη σύμβαση στο Λεκανοπέδιο Αττικής, καθώς μόνο εκεί υπάρχει τόσο μεγάλος αριθμός στεγάστρων σε στάσεις αστικών λεωφορείων. Τέτοιες συμβάσεις, όμως, είχε εκτελέσει μία και μόνο εταιρεία.
Με την απόφασή του, το Δ’ Τμήμα του ΣτΕ έκρινε ότι ο επίμαχος αυτός όρος “έχει τεθεί καταχρηστικώς, διότι με αυτόν, χωρίς να συντρέχει λόγος δημοσίου συμφέροντος και προς ζημία των συμφερόντων του Δήμου, εισάγεται αναιτιολόγητος και δυσανάλογος περιορισμός του κύκλου των συμμετεχόντων, περιορίζοντας αυτούς σε όσους δραστηριοποιούνται στην διενέργεια διαφημίσεων σε στέγαστρα στάσεων αστικών συγκοινωνιών και όχι εν γένει στην υπαίθρια διαφήμιση και σε όσους έχουν αναδειχθεί ανάδοχοι σε συναφείς διαγωνισμούς των Δήμων Αθήνας και Θεσσαλονίκης”.
Στο σκεπτικό της απόφασης το ΣτΕ επικαλείται σχετική νομολογία, σύμφωνα με την οποία οι όροι της διακήρυξης δεν πρέπει να παραβιάζουν τους κανόνες του ανταγωνισμού “εκ μόνου του λόγου ότι συνεπάγεται αδυναμία συμμετοχής στον διαγωνισμό ή καθιστά ουσιωδώς δυσχερή την συμμετοχή σε αυτόν των διαγωνιζομένων, που δεν πληρούν τις προδιαγραφές αυτές, δεδομένου ότι από την φύση τους οι προδιαγραφές περιορίζουν τον κύκλο των δυνάμενων να συμμετάσχουν στον διαγωνισμό προσώπων…”. Αυτό αποδείχθηκε, άλλωστε και στην πράξη αφού στον διαγωνισμό έγινε δεκτή η προσφορά από μία και μόνον εταιρεία, με την επωνυμία «POLITIS OOH».
Συγκεκριμένα, ο επίμαχος διαγωνισμός έγινε στις 7.9.2021 και στις 15 του ίδιου μήνα η Οικονομική Επιτροπή ανακήρυξε ανάδοχο την εταιρεία “POLITIS OOH”. Στον διαγωνισμό προσήλθε και η εταιρεία «ΤΡΟΚΑΝΤΕΡΟ Α.Ε.», αλλά αποκλείστηκε, καθώς δεν πληρούσε τον “φωτογραφικό” όρο της διακήρυξης. Νωρίτερα, η ίδια εταιρεία είχε ασκήσει προσφυγή ενώπιον του Συντονιστή της ΑΔΜΘ κατά της 647/21.7.2021 απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής του δήμου, με την οποία είχε εγκριθεί η διακήρυξη του διαγωνισμού, η οποία προσφυγή όμως απορρίφθηκε.
Ακολούθως, η «ΤΡΟΚΑΝΤΕΡΟ Α.Ε.» προσέφυγε ενώπιον της 1ης Ειδικής Επιτροπής του άρθρου 152 της ΑΔΜΘ, ζητώντας να ακυρωθεί η απόφαση του Συντονιστή, η οποία όμως επίσης απορρίφθηκε. Κατόπιν αυτών η εταιρεία προσέφυγε στο ΣτΕ, όπου τελικά δικαιώθηκε.
Ειδικότερα, στην απόφαση του ΣτΕ αναφέρεται ότι “ο επίδικος όρος, κατά το μέρος που υποχρεώνει τον συμμετέχοντα στην προσκόμιση καταλόγου συμβάσεων ανάλογου συνολικού αντικειμένου, ήτοι ανάλογου αριθμού στεγάστρων και διαφημιστικών μέσων δεν έχει τεθεί νομίμως. Και τούτο διότι, ο όρος αυτός περιορίζει δυσανάλογα τον κύκλο των συμμετεχόντων…”.
Και καταλήγει η απόφαση του ΣτΕ:
“Ενόψει των ανωτέρω και λαμβάνοντας υπόψη την μεγάλη διάρκεια της σύμβασης (δωδεκαετής), η εν λόγω απαίτηση για προσκόμιση καταλόγου συμβάσεων ανάλογου συνολικού αντικειμένου, όπως αυτό προσδιορίζεται από τον αριθμό στεγάστρων και το κατώτατο ετήσιο μίσθωμα οικονομικό αντικείμενο της σύμβασης διά της προσκόμισης καταλόγου 2 συμβάσεων ανάλογου συνολικού αντικειμένου δεν έχει τεθεί νομίμως, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα, και η απόφαση 647/21.7.2021 (28ο πρακτικό) της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου Θεσσαλονίκης πρέπει να ακυρωθεί κατά τε μέρος αυτό. Για τον ίδιο λόγο και ανεξαρτήτως των ειδικότερων αιτιολογιών τους, πρέπει να ακυρωθούν η 221454/29.9.2021 απόφαση του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας Θράκης και η απόφαση 43/2021 (10η/23.11.2021 συνεδρίαση) της Ειδικής Επιτροπής του άρθρου 152 του ν. 3463/2006 της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας Θράκης, με τις οποίες κρίθηκε ότι ο εν λόγω όρος έχει τεθεί νομίμως”.
