Από τα περίπου 140.000 είδη δέντρων που υπάρχουν στον πλανήτη μόνο περίπου 25-30 μπορούν, χωρίς την βοήθεια του ανθρώπου, να φτάσουν σε ηλικία 1.000 ετών
Υπάρχουν πολλοί τρόποι μέτρησης της ηλικίας ενός δέντρου. Ποιος είναι ο πιο έγκυρος και πού βρίσκονται τα μεγαλύτερα σε ηλικία δέντρα; Ποια δέντρα μπορούν να φτάσουν σε ηλικία και τα 2.000 έτη. Δημοσίευμα του BBC μας εξηγεί.
Η περίφημη συκομουριά στο Τείχος του Αδριανού στο Νορχάμπερλαντ της Αγγλίας: Ήταν μόλις 200 ετών, αλλά η τοποθεσία όπου βρισκόταν του είχε δώσει άλλο νόημα και είχε συνδεθεί με την ρωμαϊκή περίοδο. Παράλληλα η κινηματογραφική εμφάνισή του στον «Ρομπέν των Δασών» (1991), επέτρεψε να το συνδέσουμε με τον Μεσαίωνα.
Ο χρόνος ζωής ενός δέντρου παρατείνεται με τις παραφυάδες και πολλοί θεωρούν ότι κάπως έτσι θα «ξαναζωντανέψει» η συκομουριά στην Αγγλία, που είχε άδοξο τέλος πριν από λίγο καιρό, όταν κάποιος την έκοψε με αλυσοπρίονο…
Από τα περίπου 140.000 είδη δέντρων που υπάρχουν στον πλανήτη μόνο περίπου 25-30 μπορούν, χωρίς την βοήθεια του ανθρώπου, να φτάσουν σε ηλικία 1.000 ετών. Από αυτά, περίπου τα 10 ίσως φτάσουν και σε ηλικία 2.000 ετών. Και τα τρία έχουν από τη φύση τη δυνατότητα να ζήσουν τρεις χιλιετίες.
Έτσι υπολογίζουμε την ηλικία ενός δέντρου
Με δεδομένη την έλλειψη ιστορικής τεκμηρίωσης, πώς μπορούν οι επιστήμονες να μετρήσουν την ηλικία ενός δέντρου; Υπάρχουν τρεις βασικές τεχνικές, εκ των οποίων η μία θεωρείται ακριβής: η μέτρηση των δακτυλίων ανάπτυξης. Προφανώς όμως υπερβαίνει κάθε κανόνα ηθικής η κοπή ενός δέντρου για να μετρήσουμε τους δακτυλίους στον κορμό. Αντί αυτού μπορούν να ανοίξουν μία τρύπα και να πάρουν δείγμα από τον πυρήνα του δέντρου. Τα δείγματα πυρήνα των δακτυλίων μπορούν να συγκριθούν με τους πυρήνες πάγου, καθώς δίνουν πληροφορίες για τις περιβαλλοντικές συνθήκες, που είναι ανεκτίμητες για τους επιστήμονες που ασχολούνται με την έρευνα για το κλίμα.
Άλλος τρόπος μέτρησης της ηλικίας ενός δέντρου είναι η τεχνική της χρονολόγησης με ραδιενεργό άνθρακα και η τρίτη είναι η εκτίμηση με βάση την μορφολογία- μέγεθος και σχήμα του δέντρου.
Πού βρίσκονται τα γηραιότερα δέντρα;
Ο ίταμος, ένα κωνοφόρο που συναντάται στα βρετανικά νησιά τόσο σε κοιμητήρια, αυλές και μεγάλους δημόσιους κήπους, όσο και σε απομονωμένες δασικές ή βραχώδεις εκτάσεις. Τα γηραιότερα του είδους μπορείς να τα βρεις σε αυλές εκκλησιών, όπου με την απαιτούμενη προστασία, μπορούν να ζήσουν αιώνες. Και βεβαίως αποκτούν μία «ιερότητα», που την προσδίδει η συναισθηματική φόρτιση που προκαλούν στον άνθρωπο. Τέτοιου είδους «ιερά δέντρα» υπάρχουν σε όλο τον κόσμο, στην ανατολική Ασία, την νότια Ασία, στο Ιράν, την Αιθιοπία, μέχρι και το Μεξικό.
Ο φίκος Jaya Sri Maha Bodhi, που βρίσκεται στο κέντρο ενός βουδιστικού ιερού χώρου στη Σρι Λάνκα, ίσως είναι το μεγαλύτερο σε ηλικία καλλιεργημένο δέντρο, με την έννοια της συνέχισης του ίδιου γεννητικού πλάσματος στην ίδια τοποθεσία.
Αντίστοιχα μεγάλης ηλικίας δέντρα βρίσκονται σε χώρους όπως τα Λιβάδια της Λάβας, στο Νέο Μέξικο, στους Λόφους των Δολομιτών, στο Οντάριο και στο Νιου Τζέρσι.
Στην ανατολική ακτή της Βόρειας Αμερικής τα μακροβιότερα δέντρα είναι τα φαλακρά κυπαρίσσια, που φυτρώνουν σε βάλτους και ποτάμια. Τα μεγαλύτερα εντοπίζονται στον Μαύρο Ποταμό, στην Βόρεια Καρολίνα, λίγα χιλιόμετρα από τα καπνοχώραφα που δημιουργήθηκαν εκεί όπου παλιότερα υπήρχαν φάρμες με χοίρους. Αυτό το είδος του κυπαρισσιού φτάνει σε ηλικία περίπου 2.600 ετών.
Ο κανόνας είναι ότι τα γυμνόσπερμα μεγαλώνουν πιο αργά και ζουν περισσότερα χρόνια από τα αγγειόσπερμα, δηλαδή από αυτά που ανθίζουν και δίνουν καρπούς. Ορισμένα είδη πεύκων ζουν κατά προσέγγιση 5.000 χρόνια, οι βελανιδιές φτάνουν μέχρι 800 ετών. Από τα αγγειόσπερμα, πρωταθλητής μακροβιότητας είναι το αφρικανικό μπαομπάμπ, που ζει περίπου 2.500 χρόνια.
Η μακροβιότητα είναι εξαρτάται από τις κλιματολογικές συνθήκες και οι επιστήμονες μελετούν τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης και πιο συγκεκριμένα της ανόδου της μέσης θερμοκρασίας στον πλανήτη. Για κάποια είδη δέντρων ο πιο ζεστός καιρός οδηγεί σε ταχύτερη ανάπτυξη, αλλά οι ξηρασίες σε συνδυασμό με την ζέστη απειλούν τα δέντρα επειδή είναι συνθήκη που διευκολύνει τα σκαθάρια φλοιού.
Τα δέντρα της οικογένειας των μεγακωνοφόρων, όπως το Κόκκινο Δέντρο της Καλιφόρνιας, το Σούτζι στην Ιαπωνία, το Κάουρι στη Νέα Ζηλανδία και το Αλέρσε στην Παταγονία, είναι ανθεκτικά σε επιθέσεις ξένων οργανισμών και ως εκ τούτου πιθανότερο να φτάσουν σε μεγάλες ηλικίες.
Η Καλιφόρνια θεωρείται από τους επιστήμονες ως το μέρος όπου μπορούμε να συναντήσουμε πιο εύκολα δέντρα πολύ μεγάλης ηλικίας. Το ίδιο και η Τασμανία, όπου φύεται το ενδημικό είδος Χουόν, της οικογένειας των κωνοφόρων και φτάνει σε ηλικία 1.000 χρόνων.
