«Ειδικά δικαιώματα» παραχωρεί η Αυστραλία στους πολίτες του Τουβαλού, του αρχιπελάγους στον Ειρηνικό Ωκεανό, η ύπαρξη του οποίου απειλείται από την κλιματική αλλαγή και την άνοδο της στάθμης των υδάτων.
Βάσει μιας συμφωνίας-ορόσημου, που ανακοίνωσαν οι δύο χώρες, οι κάτοικοι του Τουβαλού θα μπορούν να ζουν, να σπουδάζουν και να εργάζονται στην Αυστραλία και να έχουν πρόσβαση στην αυστραλιανή εκπαίδευση, την υγεία, καθώς και βασικό εισόδημα και οικογενειακή υποστήριξη κατά την άφιξή τους.
Η συμφωνία, την οποία ανακοίνωσαν οι πρωθυπουργοί της Αυστραλίας, Άντονι Αλμπανέζι, και του Τουβαλού, Καουσέα Νατάνο, περιλαμβάνει επίσης προβλέψεις για την ασφάλεια του αρχιπελάγους, δεσμεύοντας κυρίως την Καμπέρα να βοηθά το Τουβάλου σε περιπτώσεις εισβολής ή φυσικής καταστροφής. Για να τεθεί σε ισχύ η συμφωνία πρέπει να επικυρωθεί από τις δύο χώρες.
Ο πρωθυπουργός του Τουβαλού δήλωσε ότι η συμφωνία με την Αυστραλία αποτελεί «ελπίδα» και «ένα μεγάλο βήμα προς τα εμπρός» για την περιφερειακή σταθερότητα. Από την πλευρά του, ο πρωθυπουργός της Αυστραλίας δήλωσε πως η χώρα του είναι ανοικτή για αντίστοιχες συμφωνίες και με άλλα νησιωτικά κράτη.
Προκειμένου να αποφευχθεί ένα επιζήμιο «brain drain», ο αριθμός των πολιτών του Τουβαλού που θα μπορούν να μετακινηθούν στην Αυστραλία, θα περιοριστεί αρχικά σε 280 ετησίως. Η Νέα Ζηλανδία είχε προτείνει στο παρελθόν μια «βίζα για το κλίμα», πρόταση που προκάλεσε αντιδράσεις στα νησιωτικά κράτη του Ειρηνικού, υπό τον φόβο μαζικής μετανάστευσης.
Το μικρό αρχιπέλαγος και οι 11.000 κάτοικοί του απειλούνται από την κλιματική αλλαγή και την άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Δύο από τις εννέα ατόλες του έχουν ήδη βυθιστεί σε μεγάλο βαθμό κάτω από το νερό, ενώ ειδικοί εκτιμούν ότι σε 80 χρόνια το Τουβάλου δεν θα είναι πια κατοικήσιμο. Τον Οκτώβριο ο πρωθυπουργός του Τουβαλού είχε προειδοποιήσει ότι η χώρα του κινδυνεύει «να εξαφανιστεί από την επιφάνεια της γης», αν δεν ληφθούν δραστικά μέτρα.
Η εμπειρογνώμονας για το προσφυγικό δίκαιο, Τζέιν ΜακΆνταμ, χαρακτήρισε το σύμφωνο ως «ρηξικέλευθο». «Είναι η πρώτη συμφωνία που ασχολείται ειδικά με την κινητικότητα που σχετίζεται με το κλίμα», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Νέας Νότιας Ουαλίας. Όπως τόνισε, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θέλουν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, ωστόσο το σύμφωνο προσφέρει μια σανίδα σωτηρίας.
Η εμπορική εξάρτηση της Αυστραλίας από τον άνθρακα και τις εξαγωγές φυσικού αερίου -που συμβάλλουν σημαντικά στην έκλυση διοξειδίου του άνθρακα- είναι εδώ και καιρό αιτία αντιπαράθεσής με τις γειτονικές της χώρες στον Ειρηνικό Ωκεανό, οι οποίες επηρεάζονται περισσότερο από την κλιματική αλλαγή.
Η συμφωνία αυτή μπορεί να θεωρηθεί στρατηγική νίκη για την Καμπέρα, η οποία επιδιώκει να επεκτείνει την επιρροή της στον Ειρηνικό Ωκεανό και να αντιταχθεί στην αυξανόμενη παρουσία της Κίνας στην περιοχή.
Τα νησιά Κιριμπάτι και τα νησιά του Σολομώντα έχουν στραφεί στο Πεκίνο τα τελευταία χρόνια. Το Τουβαλού εξακολουθεί να αντιτίθεται στην Κίνα και έχει αναγνωρίσει διπλωματικά την Ταϊβάν.
