Η νέα έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας για την Εκπαίδευση των Προσφύγων για το 2023 βασίζεται σε στοιχεία από 70 χώρες υποδοχής προσφύγων
Περισσότερα από τα μισά ανάμεσα στα 14,8 εκατομμύρια παιδιά πρόσφυγες σχολικής ηλικίας στον κόσμο βρίσκονται εκτός της τυπικής εκπαίδευσης, κάτι που βάζει σε κίνδυνο τη μελλοντική τους ευημερία και την επίτευξη των παγκόσμιων αναπτυξιακών στόχων, σύμφωνα με μια νέα έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.
Η Έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας για την Εκπαίδευση των Προσφύγων για το 2023 βασίζεται σε στοιχεία από 70 χώρες υποδοχής προσφύγων και παρέχει την πιο σαφή εικόνα μέχρι στιγμής για την κατάσταση στην εκπαίδευση των προσφύγων παγκοσμίως. Αποκαλύπτει ότι μέχρι το τέλος του 2022, ο αριθμός των προσφύγων σχολικής ηλικίας αυξήθηκε σχεδόν κατά 50 τοις εκατό από τα 10 εκατομμύρια έναν χρόνο νωρίτερα, κυρίως λόγω της πλήρους κλίμακας εισβολής στην Ουκρανία. Υπολογίζεται ότι το 51 τοις εκατό – περισσότερα από 7 εκατομμύρια παιδιά – δεν είναι εγγεγραμμένα στο σχολείο.
Η εγγραφή των προσφύγων στην εκπαίδευση στις χώρες αναφοράς διαφέρει δραματικά ανάλογα με το επίπεδο εκπαίδευσης, με το 38 τοις εκατό να εγγράφεται στην προσχολική εκπαίδευση, το 65 τοις εκατό στην πρωτοβάθμια, το 41 τοις εκατό στη δευτεροβάθμια και μόλις το 6 τοις εκατό στην τριτοβάθμια. Σε όλα τα κράτη εκτός από αυτά με το χαμηλότερο εισόδημα, η διαφορά μεταξύ των ποσοστών εγγραφής μεταξύ προσφύγων και μη προσφύγων είναι έντονη, με πολύ λιγότερους πρόσφυγες να φοιτούν στο σχολείο, γεγονός που δείχνει πώς η έλλειψη πρόσβασης αποτελεί εμπόδιο σε νέες ευκαιρίες.
«Όσο πιο ψηλά ανεβαίνεις στην εκπαιδευτική κλίμακα, τόσο πιο απότομα πέφτουν τα νούμερα, επειδή οι ευκαιρίες για σπουδές σε επίπεδο δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι περιορισμένες», τονίζει ο Filippo Grandi, Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, στον πρόλογό του στην έκθεση για την εκπαίδευση των προσφύγων. «Αν δεν δοθεί σημαντική ώθηση στην πρόσβασή τους στην εκπαίδευση, θα μείνουν πίσω. Αυτό θα έχει συνέπειες στην επίτευξη άλλων στόχων στον τομέα της απασχόλησης, της υγείας, της ισότητας, της εξάλειψης της φτώχειας και σε άλλα ζητήματα.»
Με το 20 τοις εκατό των προσφύγων να ζουν στις 46 λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου και περισσότερα από τα τρία τέταρτα να ζουν σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, το κόστος της εκπαίδευσης των παιδιών που εκτοπίστηκαν βίαια πέφτει δυσανάλογα στις φτωχότερες χώρες.
«Χρειαζόμαστε εκπαιδευτικά συστήματα χωρίς αποκλεισμούς που να παρέχουν στους πρόσφυγες την ίδια πρόσβαση και τα ίδια δικαιώματα με τους μαθητές των χωρών υποδοχής», πρόσθεσε ο κ. Grandi. «Όπου οι χώρες υποδοχής προσφύγων έχουν εφαρμόσει τέτοιες πολιτικές, χρειάζονται προβλέψιμη, πολυετή στήριξη από παγκόσμιους και περιφερειακούς χρηματοοικομικούς οργανισμούς, χώρες υψηλού εισοδήματος και τον ιδιωτικό τομέα. Δεν μπορούμε να περιμένουμε από τις χώρες που βρίσκονται ήδη υπό πίεση και διαθέτουν περιορισμένους πόρους να αναλάβουν το έργο αυτό από μόνες τους.»
Η φετινή έκθεση, με τίτλο «Ξεκλειδώνοντας Δυνατότητες: Το Δικαίωμα στην Εκπαίδευση και τις Ευκαιρίες» (‘Unlocking Potential: The Right to Education and Opportunity’), δεν δείχνει μόνο το μέγεθος των προκλήσεων στην εκπαίδευση των προσφύγων αλλά και το εύρος των δυνατοτήτων που έχουν τα παιδιά πρόσφυγες σχολικής ηλικίας, όταν εξασφαλίζεται η πρόσβασή τους στην εκπαίδευση.
Η έκθεση αναδεικνύει παραδείγματα μαθητών προσφύγων από το Αφγανιστάν, το Ιράκ και το Νότιο Σουδάν, οι οποίοι ξεπέρασαν τα εμπόδια, εκμεταλλεύτηκαν τις ευκαιρίες και διέπρεψαν. Αναλύει επίσης διεξοδικά την εκπαιδευτική κατάσταση των προσφύγων σχολικής ηλικίας στην Αμερική και αυτών από την Ουκρανία. Προτείνει επίσης σημαντικά βήματα που μπορούν να κάνουν από κοινού οι δωρητές, η κοινωνία των πολιτών, άλλοι εταίροι και τα κράτη υποδοχής προσφύγων για να στηρίξουν την εκπαίδευση των προσφύγων.
Η έκθεση εντοπίζει επίσης θετικές παγκόσμιες εξελίξεις όπως μια κατά μέσο όρο σχεδόν ισότιμη κατάσταση μεταξύ των φύλων όσον αφορά την πρόσβαση των μαθητών προσφύγων στην εκπαίδευση στις χώρες αναφοράς (63 τοις εκατό για τα αγόρια και 61 τοις εκατό για τα κορίτσια στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και 36 τοις εκατό για τα αγόρια και 35 τοις εκατό για τα κορίτσια στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση). Ωστόσο, τα στοιχεία για κάθε χώρα αποκαλύπτουν ότι σε ορισμένα κράτη εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές ανισότητες μεταξύ των φύλων. Υπάρχουν επίσης στοιχεία από τις εθνικές εξετάσεις που δείχνουν ότι οι μαθητές πρόσφυγες διαπρέπουν όταν τους παρέχεται πρόσβαση σε ποιοτική εκπαίδευση.
Εάν οι πρόσφυγες μείνουν πίσω, ο Στόχος του ΟΗΕ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη για την εξασφάλιση ισότιμης ποιοτικής εκπαίδευσης χωρίς αποκλεισμούς για όλους δεν θα επιτευχθεί. Όμως όταν οι πρόσφυγες σχολικής ηλικίας έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση, μπορούν πραγματικά να προοδεύσουν, με οφέλη τόσο σε ατομικό επίπεδο όσο και για τα κράτη υποδοχής και τις χώρες καταγωγής.
Όπως αναφέρει στην έκθεση η Monicah Malith, πρόσφυγας από το Νότιο Σουδάν που σπουδάζει νομικά στο πανεπιστήμιο της Κένυας: «Με την ενδυνάμωσή μας μέσω της εκπαίδευσης μπορούμε να σπάσουμε τον κύκλο των δυσχεριών και να ανοίξουμε τον δρόμο προς ένα λαμπρότερο μέλλον».
